Sự Khác Biệt Giữa Chuyển Đổi Số (Digitalization) Và IoT-IIoT

Hãy tưởng tượng, các tác vụ thủ công như thu thập và kiểm tra dữ liệu trong nhà máy của bạn được tự động hóa để tiết kiệm thời gian. Hãy tưởng tượng việc sàng lọc thủ công thông qua dữ liệu và giấy tờ để phát hiện ra các vấn đề đang phát triển thay vì được thực hiện tự động để hoàn thành nhanh hơn. Đó là tất cả những gì về Giai đoạn số hóa trong kế hoạch Chuyển đổi số (DX) và có thể được thực hiện mà không cần kết nối hệ thống điều khiển với Internet hoặc lưu trữ dữ liệu trên đám mây. IoT công nghiệp (IIoT) là một phần của DX và cung cấp các khả năng bổ sung như hỗ trợ Expert Matter Expert (SME), nhưng DX và IIoT không giống nhau. Vậy sự khác biệt là gì ?

Số hóa và Chuyển đổi số

Chuyển đổi số – Digital Transformation là quá trình sử dụng các công nghệ kỹ thuật số để tạo mới – hoặc sửa đổi các quy trình kinh doanh, văn hóa và trải nghiệm khách hàng hiện có để đáp ứng các yêu cầu kinh doanh và thị trường thay đổi. Sự tái hiện kinh doanh này trong thời đại kỹ thuật số là Chuyển đổi số – Digital Transformation.

Giai đoạn chuyển đổi có nghĩa là các mục đích số cho phép tạo ra các kiểu đổi mới và sáng tạo mới trong một lĩnh vực cụ thể hơn là chỉ đơn giản là tăng cường và hỗ trợ các phương pháp truyền thống.

Theo nghĩa hẹp hơn, “Digital Transformation” có thể đề cập đến khái niệm “không có giấy tờ”, ảnh hưởng đến cả doanh nghiệp cá thể và toàn bộ phân đoạn của xã hội, như chính phủ, truyền thông đại chúng, y học, và khoa học.

Số hóa là cách sử dụng dữ liệu số để đơn giản hóa cách bạn làm việc.

Quá trình sử dụng thông tin đã được số hóa để làm cho các cách thức hoạt động đơn giản và hiệu quả hơn được gọi là digitalization. Lưu ý từ được thiết lập trong định nghĩa đó: Digitalization không phải là về việc thay đổi cách bạn kinh doanh hoặc tạo ra các loại hình doanh nghiệp mới. Đó là về việc tiếp tục, nhưng nhanh hơn và tốt hơn là dữ liệu của bạn có thể truy cập ngay lập tức và không bị kẹt trong tủ tệp ở đâu đó trong kho lưu trữ bụi.

Hãy nghĩ về dịch vụ khách hàng, cho dù trong bán lẻ, lĩnh vực hoạt động, hoặc một call center. Digitalization thay đổi dịch vụ mãi mãi bằng cách làm cho hồ sơ khách hàng dễ dàng và nhanh chóng có thể truy xuất thông qua máy tính. Phương pháp cơ bản của dịch vụ khách hàng không thay đổi, nhưng quá trình thực hiện một cuộc điều tra, tìm kiếm dữ liệu liên quan và đưa ra giải pháp trở nên hiệu quả hơn nhiều khi tìm kiếm sổ cái giấy được thay thế bằng cách nhập một vài lần nhấn phím trên màn hình máy tính hoặc điện thoại di động thiết bị.

Số hóa – chuyển đổi số trong sản xuất và công nghiệp

Nhìn vào bức tranh trên chúng ta thấy Số hóa & Chuyển đổi số trong sản xuất là tất cả về việc chuyển đổi nhiệm vụ thủ công và trên giấy của nhà máy của bạn thành các chức năng tự động, kỹ thuật số, dựa trên phần mềm. Mặc dù các nhà máy có hệ thống điều khiển cho chức năng điều khiển quá trình, vẫn có rất nhiều nhiệm vụ thủ công trong nhà máy liên quan đến bảo trì, độ tin cậy , tính toàn vẹn , hiệu quả năng lượng , an toàn nhân sự và sản xuất. Số hóa – Chuyển đổi số trong sản xuất là về tự động hóa các tác vụ thủ công. Hầu hết có thể được thực hiện tại cơ sở (On Premise_ có nghĩa là tất cả các công nghệ và chuyên môn được chứa trong nhà máy, do đó không yêu cầu kết nối với Internet hoặc lưu trữ dữ liệu trên đám mây.

Một tên gọi khác tại cơ sở là tại Edge Area, chẳng hạn như Edge Analytics của Google, có nghĩa là phân tích được thực hiện bởi phần mềm trong các thiết bị nhúng hoặc máy chủ trong nhà máy, không phải trên máy chủ trong cloud.  Nhiều nhà máy chưa tìm ra liệu họ có thể kết nối hệ thống tự động hóa của họ với Internet và lưu trữ dữ liệu của họ trên đám mây hay không. Tuy nhiên, các nhà máy này đã không chờ đợi với DX, họ đã bắt đầu tại chỗ bằng cách tự động hóa các vòng kiểm tra và vòng điều hành hiện trường với các cảm biến kỹ thuật số trên các mạng kỹ thuật số để tiết kiệm thời gian của mọi người và trở nên dễ đoán hơn vì các dấu hiệu rắc rối đã được cảm nhận sớm hơn nhiều. Một số nhà máy đã thực hiện bước tiếp theo là tự động hóa phân tích dữ liệu bằng phần mềm theo dõi tình trạng dự đoán để tự động hóa việc tiết kiệm dữ liệu thậm chí còn tiết kiệm thời gian hơn trước đây nhờ công nghệ Big Data.

Và đó chính là bức tranh rộng của Digital Transformation. Vậy còn IoT thì sao ?

Internet vạn vật (IoT)

IoT công nghiệp (IIoT) là một phần của DX liên quan đến việc theo dõi tình trạng và hiệu suất của các thiết bị và máy móc xử lý (trong những điều trên đời) trên Internet. Nếu không có Internet liên quan đến giám sát thiết bị thì đó không phải là IoT, mà là chuyển đổi số (Digitalization) nếu một số tác vụ thủ công bị loại bỏ.

Nếu việc giám sát là của quá trình sản xuất chứ không phải để bảo trì thiết bị (mọi thứ) thì đó không phải là IoT, đó là Kiểm soát giám sát và thu thập dữ liệu truyền thống (SCADA). Một giải pháp IIoT cho tình trạng thiết bị và giám sát hiệu suất có thể sử dụng cùng cơ sở hạ tầng truyền dữ liệu như hệ thống SCADA hiện có, nhưng phải lắp thêm nhiều cảm biến trên thiết bị dễ sử dụng máy phát có dây hoặc máy phát không dây.

Không phải tất cả các nhà máy đang chuyển đổi hoạt động kỹ thuật số đều đang sử dụng IIoT. Hầu hết các nhà máy bắt đầu với DX tại chỗ như mô tả ở trên. Tuy nhiên, các nhà máy thực hiện các giải pháp dựa trên IIoT có một số lợi thế hơn các hệ SCADA truyền thống. Các nhà máy thường không có đủ số lượng chuyên gia tại chỗ; không đủ chuyên gia rung loại III hoặc IV, không đủ chuyên gia van, không đủ chuyên gia phân tích hoặc chuyên gia bẫy hơi, v.v … Và một số nhà máy đã giải quyết vấn đề này bằng các giải pháp dựa trên IIoT. Các thiết bị trong nhà máy như máy nén, bơm, quạt / quạt gió, bộ trao đổi nhiệt, tháp giải nhiệt, bộ trao đổi nhiệt làm mát bằng không khí, hoặc thậm chí là một bẫy hơi đơn giản được thiết bị với các cảm biến gửi dữ liệu vào đám mây, nghĩa là nó được gửi đến một máy ảo trong cụm máy chủ của trung tâm dữ liệu ở đâu đó nơi phần mềm phân tích chạy, giám sát thiết bị này 24/7.

Phần mềm phân tích không thể là phần mềm phân tích dữ liệu mục đích chung cho các nhà khoa học dữ liệu (Data scientist). Nó nên được xây dựng cho các ứng dụng phân tích thiết bị cho mục đích ; được tạo ra đặc biệt cho máy bơm và bộ trao đổi nhiệt, vv để sử dụng bởi các kỹ sư độ tin cậy và bảo trì.

Các công ty có một đội tàu lớn gồm nhiều nhà máy như nhà máy điện, nhà máy lọc dầu, nền tảng ngoài khơi, tổ hợp hóa dầu, nhà máy giấy hoặc nhà máy hóa chất, v.v. nhân sự tại công trường. Quy trình sản xuất vẫn được điều hành từ trang web, nhưng nhóm các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại trung tâm IIoT hỗ trợ họ với các điều kiện và giám sát hiệu suất và thiết bị.

Một số nhà máy đã thuê ngoài giám sát thiết bị cho nhà cung cấp dịch vụ bên thứ ba dưới dạng Dịch vụ được kết nối trả phí thuê bao hàng tháng. Một số trang web này đã trang bị cho thiết bị của họ để nhà cung cấp dịch vụ khai thác dữ liệu này truyền các thẻ tag có liên quan đến phần mềm phân tích của họ thực thi trên máy chủ trên đám mây. Trong các mô hình kinh doanh khác, nhà cung cấp dịch vụ cũng cung cấp các cảm biến như một phần của hợp đồng dịch vụ  được đính kèm ở phí thuê bao cao hơn. Dù bằng cách nào, nhóm chuyên gia của nhà cung cấp dịch vụ cung cấp báo cáo hàng tuần hoặc hàng tháng với các đề xuất tùy thuộc vào loại thiết bị và cấp độ dịch vụ được chọn, trong một số trường hợp có thông báo theo thời gian thực trong trường hợp có sự cố bất ngờ với thiết bị quan trọng.

Sự khác biệt giữa IoT và Chuyển đổi số

Các giải pháp IoT thu thập dữ liệu chỉ là 1 phần của lộ trình chuyển đổi số, IoT sẽ thúc đẩy chuyển đổi số diễn ra nhanh hơn. Tuy nhiên IoT chỉ mới giai quyết vấn đề thu thập dũ liệu. Một số dự án “Smart Factory” hiện tại chỉ đang dừng lại ở giai đoạn thu thập dữ liệu và Trực quan hóa sản xuất như vai trò 1 hệ thống SCADA, chứ chưa thực sự ứng dụng các practice về chuyển đổi số. Và cũng cần lưu ý rằng không phải tất cả các dữ liệu trong sản xuất đều phải dùng sensors IoT hoặc các công nghệ hiện đại vì sẽ gây tốn kém và lãng phí. Trong khi mục đích sau cùng của các dự án chuyển đổi số vẫn là dùng các công nghệ số, dữ liệu để làm trong tâm tạo ra giá trị cho doanh nghiệp. Do đó các lớp MES, PLM, SCM cùng các hệ quản trị khác đóng vai trò quan trọng để có thể chuẩn hóa và sử dụng các dữ liệu thu thập để tạo ra giá trị cho doanh nghiệp.

Mặt khác không hẳn tất cả các thông tin đều được kết nối với Internet, Lộ trình lên điện toán đám mây không thể thực hiện trong 1 ngày hay 1 tháng mà là 1 quá trình dài hạn từng bước một. Do đó không có Internet Of things không phải là không chuyển đổi số mà là đã có những quy trình quản lý, công nghệ nào đã được áp dụng các công cụ số và tin học để tối ưu hóa vận hành. Vì thế lựa chọn 1 lộ trình hướng tới chuyến đổi số cũng không kém phần quan trọng, và IoT chắc chắn sẽ là 1 bước trong lộ trình này.

Nguồn : smartfactoryvn