Chia Sẻ Kinh Nghiệm Học Và Thi Sat
Con chào các cô chú và các bạn! Con là Nguyên, con gái mẹ Hiền. Đợt thi SAT tháng 8 vừa rồi con đạt điểm số 1530/1600 (730 Ngôn ngữ, 800 Toán), mức điểm có thể gọi là “vừa đủ” nhưng đối với con thì vẫn có thể cải thiện thêm do đây là lần đầu tiên con thi và con cũng khá run khi làm bài nên phần Ngôn ngữ đạt điểm chưa đúng với khả năng của con. Nhận thấy các cô chú và các bạn muốn tìm hiểu thêm về bài thi SAT, con xin chia sẻ một ít kinh nghiệm học và thi SAT. Mong là những gì con đúc rút được sẽ giúp ích cho mọi người.
I. MỘT SỐ CÂU HỎI THƯỜNG GẶP
1. Bài thi SAT là gì?
SAT (Scholastic Aptitude Test) là bài thi chuẩn hoá đánh giá năng lực của Mĩ, được tổ chức với mục đích xét tuyển vào các trường đại học. Kết quả SAT có thể được sử dụng để apply du học các nước (phổ biến nhất là Mĩ, Phần Lan) hoặc xét tuyển một số đại học chất lượng cao trong nước (Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Kinh tế Quốc dân, Đại học Bách Khoa Hà Nội, v.v). Hiện tại ở Việt Nam, bài thi SAT đã chuyển hoàn toàn sang hình thức trắc nghiệm trên máy tính (Digital SAT).
2. Cấu trúc của bài thi SAT như thế nào?
Bài thi SAT chia làm hai phần: Language (Ngôn ngữ) và Math (Toán) toàn bộ bằng tiếng Anh. Mỗi phần chia làm hai Modules: Module 1 sẽ gồm các câu hỏi cơ bản–các câu hỏi ở Module này sẽ rất dễ và Module 2. Độ khó của Module 2 sẽ tuỳ vào kết quả Module 1: Module 1 hoàn thành tốt thì đề Module 2 sẽ khó, còn nếu Module 1 kết quả kém thì Module 2 sẽ dễ.
Phần Ngôn ngữ gồm 54 câu (mỗi Module 27 câu, thời gian làm bài 32 phút/Module); phần Toán gồm 44 câu (mỗi Module 22 câu, thời gian làm bài 35 phút/Module). Bài thi có tất cả 98 câu hỏi với tổng thời gian thi 134 phút + 10 phút giải lao giữa hai phần thi Toán và Ngôn ngữ.
3. Bài thi SAT kiểm tra những kiến thức, kĩ năng gì?
Tựu trung lại, bài thi SAT được sử dụng để đánh giá về năng lực tư duy của thí sinh, cụ thể như sau:
a) Phần Ngôn ngữ
Phần Ngôn ngữ sẽ đánh giá về vốn từ vựng, kĩ năng đọc hiểu và suy luận logic dựa vào văn bản và số liệu (gọi chung là evidence-based reading), ngữ pháp, và tóm tắt văn bản. Để làm tốt phần Ngôn ngữ cần có nền tảng tiếng Anh tốt, đặc biệt là kĩ năng đọc hiểu và vốn từ phong phú, cũng như khả năng tư duy, suy luận.
b) Phần Toán
Phạm vi kiến thức của Toán SAT không nặng nề như chương trình Toán của Việt Nam. Kiến thức Toán SAT gồm kiến thức Toán cấp II và đầu cấp III. Để làm được Toán SAT cần nắm chắc kiến thức cơ bản và có khả năng vận dụng linh hoạt vì đề Toán SAT nặng về tư duy logic.
4. Điểm SAT được tính thế nào?
Thang điểm SAT tính từ 400 đến 1600 (mức điểm tuyệt đối), chia ra 800 điểm phần Ngôn ngữ và 800 điểm phần Toán. Tuy nhiên, điểm SAT không thể tự ước lượng được bởi mỗi đợt thi sẽ có curve điểm riêng do CollegeBoard tính điểm.
5. Có cần phải học IELTS trước rồi mới học SAT không?
Việc này là không nhất thiết. Thực chất, nhiều bạn học SAT xong rồi học IELTS sẽ thấy IELTS dễ thở hơn rất nhiều vì việc học SAT đã cung cấp cho các bạn vốn từ vựng và khả năng đọc hiểu khá vững vàng. Tuy nhiên, các bạn cần phải biết được trình độ tiếng Anh của mình đang ở đâu để quyết định nên thi IELTS hay SAT trước, bởi phần Ngôn ngữ của SAT khó và yêu cầu khả năng tiếng Anh khá cao (trình độ C1 trở lên). Nếu tiếng Anh chưa tốt thì nên học IELTS trước để rèn cho chắc rồi học SAT sau. Còn nếu muốn học SAT trước thì nên đánh giá xem khả năng tiếng Anh có đủ không–mọi người có thể thử làm đề IELTS để biết được năng lực của mình ở đâu, đặc biệt là kĩ năng Reading.
6. Nên học SAT khi nào?
Thời điểm thích hợp nhất để học và thi SAT là khoảng lớp 10 đến lớp 11 vì các bạn thường đã đủ “chín” về tư duy và kiến thức để chuẩn bị cho quá trình này. Thêm vào đó, thi và có kết quả sớm từ lớp 10 hoặc 11 cũng thuận lợi hơn để các bạn tập trung vào các mục tiêu khác như hoạt động ngoại khoá, bài luận, GPA trên lớp để apply du học hoặc tập trung ôn thi THPTQG, ĐGNL nếu học đại học tại Việt Nam. Việc học và thi vào đầu lớp 12 không phải là không làm được, nhưng các bạn sẽ phải dồn sức và quyết tâm hơn để đạt được mục tiêu vì thời gian để làm hồ sơ apply các trường vào thời điểm này đã rất gấp rút rồi.
II. KINH NGHIỆM HỌC VÀ THI
Nói thêm một chút về quá trình học của con: Con học SAT trong khoảng thời gian 4 tháng (bắt đầu từ cuối tháng 4 năm nay và thi vào cuối tháng . Trong thời gian đó, con theo học lớp của anh Tuấn Anh (Ngôn ngữ + Toán) và lớp Toán SAT của cô Đàm Nguyên. Con vào học lớp anh Tuấn Anh khi lớp đã bắt đầu từ trước đó một thời gian nên con phải học bù kiến thức để theo kịp các bạn. Khi bắt đầu học SAT, con không gặp nhiều vấn đề với phần Ngôn ngữ vì con đã có nền tiếng Anh, nhưng khả năng Toán của con chưa được tốt vì từ trước đến giờ con không xuất sắc môn này.
Quá trình học của con nhìn chung bao gồm học các chủ đề Toán, học kĩ năng đọc hiểu–suy luận, từ vựng, và ôn tập ngữ pháp cho phần Ngôn ngữ. Sau khi học xong kiến thức và kĩ năng thì con đi vào luyện đề. Con không tham khảo nhiều tài liệu bên ngoài mà cố gắng chú ý trong giờ học và làm các đề luyện, bài tập do anh Tuấn Anh và cô Đàm Nguyên cung cấp. Con cũng không có bí quyết nào đặc biệt ngoài việc dành thời gian học SAT đều đặn và hoàn thành đủ bài. Học đến đâu cần nắm chắc kiến thức đến đó, khi làm bài sai thì chữa và ghi nhớ để tránh mắc lại lỗi đó vào những lần tiếp theo. Nên làm và chữa nhiều đề để quen với dạng bài và áp lực thời gian.
1. Tài liệu ôn thi và tham khảo
- Tổng hợp tài liệu tự học SAT Digital - VietAccepted: https://vietaccepted.edu.vn/tong-hop-tai-lieu-tu-hoc.../...
- Trang web của thầy Trung T. Le: trungtle.com
- 1000 từ vựng thường gặp trong bài thi SAT: sat.vocab.fm (sparknotes.com)
- 4 đề mock tests của CollegeBoard trên ứng dụng Bluebook (các bạn tải Bluebook về thiết bị là sẽ có).
- Đăng kí tài khoản Khan Academy để tìm đề luyện và học phương pháp làm bài.
4 đề thi mock tests trên Bluebook là 4 đề sát nhất với dạng bài và độ khó thực tế của bài thi SAT, nên nếu làm đề một cách nghiêm túc, không gian lận thì điểm mock sẽ phản ánh xác đáng kết quả bài thi thật hoặc chênh lệch rất ít. Ngoài ra, việc luyện đề Reading của Paper SAT cũng hỗ trợ cho kĩ năng đọc rất nhiều dù dạng bài không giống với Digital SAT, bởi bài đọc Paper SAT giúp các bạn xây dựng được kĩ năng evidence-based reading và cung cấp vốn từ nhất định.
2. Kinh nghiệm thực chiến
Phần này con lược dịch và bổ sung từ một bài viết chia sẻ kinh nghiệm thi SAT của bạn thân con là bạn Đỗ Hoà, đã được sự đồng ý của bạn.
2.1. Tổng quan
Có thể coi bài thi SAT là một bài thi sức bền: Module 1 sẽ phân loại học sinh và Module 2 mới là thử thách đích thực. Tuy nhiên, cả hai Modules đều rất quan trọng vì nếu Module 1 kết quả không tốt thì rất khó đạt được mức điểm 1500+. Module 2 gồm các câu hỏi nâng cao nên những bạn chưa có nhiều kinh nghiệm có thể mất bình tĩnh, đặc biệt nếu các bạn đánh giá thấp độ khó của bài thi khi thấy Module 1 dễ.
- Các bạn cần làm công tác tư tưởng từ trước, làm bài cẩn thận, đặc biệt không được sai các câu dễ bởi nếu sai sẽ bị trừ điểm rất nặng.
- Đọc kĩ đề để không bị mắc bẫy.
- Nếu bị vướng ở câu hỏi khó (mất hơn 2 phút mà chưa giải được) thì tạm thời bỏ qua và quay lại sau, nếu vẫn không làm được thì cố gắng đoán thay vì bỏ trống.
- Trả lời đúng các câu dễ quan trọng hơn trả lời đúng các câu khó.
- Tuyệt đối bình tĩnh và giữ đầu óc thật sáng suốt trong cả bài thi. Áp lực thời gian có thể vừa là kẻ thù, vừa là bạn, tuỳ vào tâm lí có vững hay không.
- Dành TỐI THIỂU 5-6 phút cuối mỗi Module để kiểm tra bài làm. Bookmark những câu khó/còn phân vân để quay lại kiểm tra, đồng thời dành thêm một ít thời gian xem lại tổng thể bài làm.
2.2. Phần Ngôn ngữ
a) Từ vựng
- Chú ý đến nghĩa của từ trong ngữ cảnh. Từ được hỏi có thể có nhiều nghĩa tuỳ vào văn bản.
- Nếu gặp các từ khó mà mình không biết nghĩa thì cố gắng đoán nghĩa, loại trừ đáp án, và thử thay từ vào văn bản.
- Nên học kĩ từ vựng để chuẩn bị tốt cho dạng bài này. Tham khảo tài liệu từ vựng SAT và ôn tập thường xuyên.
b) Câu hỏi đọc hiểu
- ĐỌC KĨ CÂU HỎI và nắm được yêu cầu đề bài, sau đó xem xét nội dung văn bản.
- Nếu thấy câu hỏi dài và khó, nên tóm tắt ý và viết vào nháp mạch tư duy của bản thân.
- Đọc một cách KHÁCH QUAN, không suy diễn.
- Loại trừ đáp án: Câu trả lời đúng phải ĐÚNG 100% (về chủ đề, chi tiết, ý tác giả…) và có thể chứng minh được từ văn bản. Nếu không loại trừ/chứng minh được thì đọc kĩ lại văn bản để xem mình có bỏ qua chi tiết/ý nào không.
c) Ngữ pháp
Các câu hỏi này thường không quá khó nhằn, chỉ cần nắm vững các quy tắc ngữ pháp (subject-verb agreement, chia thì, số ít/số nhiều, đại từ nhân xưng, cách dùng dấu câu, ngắt cụm chủ–vị…) là có thể làm được tốt. Đọc kĩ cả câu và ngắt chủ–vị rõ ràng. Câu và ngữ nghĩa có thể có second meanings, dù khá hiếm gặp nhưng vẫn nên tìm hiểu.
2.3. Toán
- Học cách bấm máy và sử dụng máy tính vẽ đồ thị Desmos. Plug in phương trình vào Desmos để tiết kiệm thời gian và kiểm tra cho chắc chắn thay vì tính thủ công.
- Đề thi sẽ có một số câu hỏi đưa thông tin thừa nhằm gây nhiễu thí sinh. Nên đọc câu hỏi trước để tiết kiệm thời gian bởi có thể đề bài đưa nhiều thông tin rối rắm nhưng yêu cầu lại rất đơn giản.
- Khi gặp phải một câu hỏi rất khó cũng không nên hoảng loạn vì khó thì khó chung, và những câu khó thường tính ít điểm. Thường những câu “khó” chỉ bao hàm kiến thức nền tảng nhưng yêu cầu khả năng tư duy, vận dụng cao, nên hãy thử giải bằng những gì bản thân đã biết. Nếu vẫn không giải được thì hãy đoán dựa theo dữ kiện đã cho.
2.4. Lưu ý khác
- Nắm được tiến trình mình đang học tới đâu, học gì chắc nấy, ôn tập, luyện đề thường xuyên, biết được mình đang thiếu sót kiến thức/kĩ năng gì để bổ sung. Ưu tiên chất lượng hơn số lượng: học từ một vài tài liệu chất lượng thay vì tham khảo một cách rải rác; chữa bài sau khi luyện đề để biết mình còn sai, còn thiếu những gì.
- Giữ gìn sức khoẻ cả thể chất lẫn tinh thần. Như đã nói ở trên, bài thi SAT là bài thi sức bền nên cần có sức khoẻ tốt và đầu óc minh mẫn để có phong độ tốt nhất:
+ Điều chỉnh giờ giấc sinh hoạt!!! Các bạn cấp 3 thường thức khuya hoặc bị mất ngủ, và điều này là tối kị khi bước vào phòng thi. Tập ngủ sớm, ngủ đủ từ khoảng 3 tuần trước khi thi.
+ Tránh lạm dụng caffeine. Đối với một số bạn, caffeine không giúp các bạn tỉnh táo mà ngược lại còn làm các bạn bị run và căng thẳng hơn. Nếu cần dùng thì hãy dùng vừa phải hoặc thay thế caffeine bằng trà.
+ Không nên cố nhồi nhét, làm thêm đề trước ngày thi. Xem lại tổng thể kiến thức và các lưu ý, có thể làm thêm một vài câu hỏi ở các dạng mình chưa thấy tự tin. Cho bản thân nghỉ ngơi, giữ tinh thần thoải mái.
- Chuẩn bị tư trang cần thiết từ buổi tối trước ngày thi: Hộ chiếu/căn cước công dân, bút chì, tẩy, thiết bị điện tử, sạc máy, admission ticket (có thể in ra giấy hoặc gửi vào email cá nhân rồi xuất trình tại địa điểm thi), nước uống, đồ ăn nhẹ. Tắt thông báo các ứng dụng liên lạc trên thiết bị như Zalo, Messenger bởi nếu có tin nhắn hoặc cuộc gọi đến thì sẽ bị tính là gian lận. Xoá các file tài liệu SAT trong máy tính bởi ứng dụng Bluebook có thể scan nhằm phát hiện gian lận (tốt nhất hãy lưu trữ tài liệu SAT trong Google Drive). Ăn sáng đầy đủ trước khi đi thi.
- Dù điều này là khó nhưng mọi người đừng overthink về bài thi sau khi đã hoàn thành. Kết quả có ra sao thì việc mọi người nỗ lực hết mình đã là vô cùng đáng quý.
III. NHẮN NHỦ CHO CÁC BẠN CÓ Ý ĐỊNH HỌC VÀ THI SAT
Đạt được mức điểm cao là tốt, nhưng điểm cao chưa chắc đã là phù hợp với hoàn cảnh và mục tiêu của mỗi cá nhân. Nói cách khác, mọi người nên xác định điều mình “cần” dựa trên khả năng thực tế và hướng đến nó. Một số câu hỏi mà mọi người nên tự trả lời để xác định mục tiêu thi SAT phù hợp:
- Kế hoạch apply đại học của bạn như thế nào? Vì sao các bạn lại aim cao? Liệu lí do đó có đủ để các bạn tiếp tục sau những lần thi không đạt aim không?
- Các bạn còn bao nhiêu thời gian chuẩn bị? Có NHẤT THIẾT phải đạt aim vào lần thi này không?
- Các bạn có gặp vấn đề gì ảnh hưởng tới đời sống, lịch trình, sức khoẻ thể chất và tinh thần không?
- Các bạn có gặp vấn đề nào làm ảnh hưởng tới năng lực của bản thân hay không và nếu có thì làm thế nào để giảm mức độ ảnh hưởng? Nếu không, liệu các bạn có tìm sự trợ giúp được không? Các bạn có thể bao dung với bản thân được không?
Điểm thi SAT cũng chỉ phản ánh được một khía cạnh rất nhỏ về năng lực và con người của các bạn. Việc bạn không đạt được điểm cao không có nghĩa là bạn kém cỏi hay dốt nát–đơn giản là bạn không phù hợp với bài thi này, và đó là việc bình thường. Mong các bạn không vì thế mà tự ti hay nản lòng. Mình tin là với quyết tâm và nỗ lực bền bỉ, các bạn sẽ đạt được những gì bản thân mong muốn–không chỉ nói riêng bài thi SAT mà còn những mục tiêu khác. Chúc các bạn thành công, may mắn và đạt được ước mơ.
Cuối cùng, em xin dành lời cảm ơn đặc biệt cho anh Tuấn Anh, cô Đàm Nguyên và bạn Đỗ Hoà vì đã dẫn dắt, ủng hộ và cho em nhiều kinh nghiệm quý báu suốt chặng đường vừa qua.
Sep 10, 2024
