Tâm sự với tụi con khi mùa thi đi qua…

Dẫu chưa bao giờ “dấn chân” vào con đường dạy luyện thi cấp 3, chuyên chọn, đại học, thế nhưng gần chục năm qua, mình cũng đã ngắm nhìn bao lứa học trò khắp nơi đi qua những mùa thi “nóng nực”.

Ngày xưa, bản thân cũng nếm trải một phần những gì tụi nhỏ đang đi qua hôm nay – tất nhiên là không căng thẳng bằng tụi nó rồi. Thế nhưng, có lẽ cũng phần nào hiểu được những gì chúng nó trải qua, và cũng vui buồn lây với kết quả đứa này đứa kia.

Muốn viết rất nhiều cho chúng nó, nhưng đôi khi chỉ là 5–10 phút trò chuyện trên lớp, chẳng nói được là bao, chỉ cười vui cùng nét mặt tươi tắn nhẹ nhõm của đứa này, hoặc chỉ vội nói vài lời để đứa kia vơi đi nước mắt. Thôi, lại đành gởi gắm vài lời qua đây, và mong rằng lũ trẻ – biết đâu là cả người lớn – cũng nhìn được dài hơn, rộng hơn và sâu hơn về “thành bại” của ngày hôm nay…

Đừng ngủ vùi trong thành công

Nếu con đỗ vào được trường mơ ước, thầy chúc mừng con nhiều lắm. Những ngày học mệt, đêm thức khuya, và cả những cảm xúc lộn tùng phèo – âu lo, hy vọng, hồi hộp, buồn bực – cuối cùng cũng cho con một quả ngọt.

Thế nhưng, thầy mong con hiểu rằng tất cả cũng chỉ là mới bắt đầu. Nếu con cần nghỉ ngơi sau một năm vất vả thì cứ nghỉ ngơi nhé. Con xứng đáng được điều đó. Nhưng thầy cũng mong là con đừng ngủ quên quá lâu. Bởi vì những năm phía trước, con còn nhiều việc phải làm và nên làm.

Thế giới và cuộc đời vẫn đang không ngừng trôi chảy và đổi thay. Và thực tế là kỳ thi con vừa đi qua thật ra chỉ là một bài kiểm tra khá dễ so với những bài kiểm tra thật sự của cuộc đời mai kia. Mà ở những bài kiểm tra kia, con sẽ chẳng có trường lớp, gia sư, khóa luyện đâu. Tất cả thường chỉ là do bản thân của con tự luyện cho mình.

Những bài thi cử con vừa đi qua chỉ đánh giá, kiểm tra một “tập hợp con” rất nhỏ trong năng lực thực thụ của một con người. Còn nhiều thứ mà bài thi ấy không thể nào đánh giá được. Thế nên, những bạn điểm thi thua con hôm nay chưa chắc đã là kém hơn con khi bước ra đời mai kia đâu. Chỉ là con có một khởi đầu thuận lợi hơn… một chút mà thôi.

Vì vậy, thầy mong sau kỳ nghỉ ngơi lấy sức, con thật sự nhìn nhận bản thân còn thiếu gì, thì hãy tiếp tục xây dựng những thói quen học tập tích cực. Bởi lẽ thế giới sẽ không có nhiệm vụ đánh thức những người ngủ quên trong chiến thắng đâu, vì có quá nhiều người đã, đang và sẽ như thế – ngủ quên trong chiến thắng và khi thức tỉnh thì đã hơi muộn màng.

Thất bại chỉ là dấu phẩy, không phải chấm câu.

Gởi con, nếu hôm nay con thi trượt, những sẻ chia nỗi buồn. Tất nhiên thầy không thể nào hiểu hết cảm giác và nỗi lòng của con trong thời điểm này, vì thầy không trong tình huống của tụi con. Nhưng có một điều thầy có thể chắc chắn với tụi con: Ít có nỗi buồn nào mà bác sỹ Thời Gian không thể chữa lành.

Con muốn khóc thì cứ khóc cho thật đã con nhé. Đừng giấu nhẹm trong lòng chi cho mệt. Con xứng đáng và con cần được khóc. Nếu có ai mà con đủ tin tưởng và cảm thấy thoải mái ở bên, thì cứ mượn bờ vai của họ mà khóc nhé. Nó sẽ làm cho con dễ chịu và bớt lạnh lẽo hơn nhiều đấy.

Nhưng khi nước mắt đã tạnh, thầy mong con nhìn lại chặng đường vừa qua, con đã nỗ lực như thế nào. Thậm chí thầy tin là có khi con đã nỗ lực hơn cả những bạn thi đỗ. Và thầy mong con hãy tự hào về bản thân vì những nỗ lực ấy. Nó không vô giá trị đâu con nhé, bất chấp kết quả thi hôm nay.

Bởi vì những nỗ lực ấy, thầy tin, đã dạy cho con nhiều điều hơn là kết quả. Nó chứng minh cho con thấy là dẫu khó và hôm nay không được khả quan, nhưng tinh thần “chiến đấu” hết mình vì một mục tiêu không phải là thứ dễ có trong đời. Và nếu con tin thầy, thầy mong con cũng ghi nhớ điều này: Thường thì thất bại ở đời sẽ dạy cho chúng ta nhiều điều hơn là thành công.

Ít ra có một điều mà thất bại dạy cho chúng ta mà thành công không tài nào dạy được: cảm giác thất bại và kinh nghiệm đi qua thất bại – và thầy tin là con chắc chắn sẽ bước qua thất bại. Khi đó, hệ miễn dịch thất bại của con cũng cứng cáp hơn.

Mai kia, khi những thất bại khác kéo đến – và chắc chắn là chúng sẽ đến với con và cả những bạn thi đỗ hôm nay – thì có thể là con sẽ đương đầu và vượt qua nó tốt hơn một tẹo, nhanh hơn một chút so với các bạn thi đỗ hôm nay.

Thất bại nào cũng có 2 lát cắt: một lát cắt chính là bản thân sự thất bại, và một chính là cách chúng ta ứng phó với nó. Chúng ta không thể kiểm soát lát cắt đầu, nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát lát cắt thứ hai. Vì vậy, thầy mong con hãy dành thời gian để hiểu rằng con đường phía trước – dù con học ở ngôi trường nào đi nữa – thì những thói quen học tập tích cực vẫn cần xây dựng.

Và thế giới sẽ không cần đánh thức con, bởi lẽ hôm nay con đã, đang và sẽ… thức tỉnh, để hiểu rõ mình sẽ làm gì khi một số người khác đang ngủ quên.

Khiêm tồn & Tự tin

Nếu hôm nay con thi đỗ, thậm chí là vào được trường nhất nhì thành phố và thủ khoa hay á khoa, thầy mong con hãy để cho sự khiêm tốn của mình tỷ lệ thuận với kết quả của con nhé. Đừng để cái tôi của mình làm lu mờ sự khiêm tốn ấy.

Thầy mong con hiểu rằng sẽ có vài học sinh thi đỗ trường xịn sò ngày hôm nay mai kia lên đại học và ra đời chưa chắc đã tiếp tục thành công. Bởi vì chính họ quên rằng kết quả hôm nay chỉ là một điều tức thời và chưa chắc đồng nghĩa với sự xuất sắc đích thực. Chỉ khi nào khiêm tốn, chúng ta mới nhìn rõ được con đường phía trước bản thân cần phải làm gì tiếp tục. Bởi thế giới ngoài kia to rộng lắm.

Nếu hôm nay con thi trượt và chỉ vào một ngôi trường thường thường trong cách nhìn của nhiều người, thầy mong con hãy tự tin bước tiếp. Đã có nhiều con người “thường thường” đến từ những ngôi trường và vùng đất “thường thường”, sau vài năm, lại qua mặt những ngôi sao sáng hôm nay. Bởi vì họ hiểu được rằng kết quả hôm nay và tên trường không phải là tấm giấy thông hành chắc nịch cho con đường tương lai.

Nếu con kết hợp được Khiêm Tốn và Tự Tin, ghim chúng ở trong lòng, thì thầy tin rằng dù hôm nay kết quả thế nào đi nữa, con đường phía trước vẫn rất to rộng cho con bước đi. Vì chính con đã vượt qua được bản thân mình và những cái nhìn tủn ngủn, hời hợt của người đời về Đỗ – Trượt.

Ở đời còn có nhiều thứ hơn vài môn thi.

Có lẽ gần một năm qua, con tập trung hấu hết vào 3-4 môn thi, và chúng như là tất cả vũ trụ trong đầu óc con. Nhưng giờ đây, khi kỳ thi đã đi qua, thầy mong con hãy gỡ mắt ra khỏi vài môn thi ấy và nhận ra rằng thế giới, cuộc sống còn có nhiều thứ để theo đuổi ngoài những môn học ấy. Và có thể ở những thứ khác kia, con chưa biết gì mấy và cũng chưa thật sự giỏi.

Vì lẽ đó, thầy mong con dành thời gian để xây dựng mình ở những phương diện khác, chứ đừng chỉ lại chăm chú vào thành quả hôm nay và nghĩ rằng đó là tất cả.

Con có biết rằng vài á khoa, thủ khoa thậm chí con không tự chăm sóc nỗi một bữa cơm cho mình khi đi du học?

Con có biết bao nhiêu học sinh chuyên chọn giỏi xử lý đề thi thậm chí còn không quản lý được cảm xúc của bản thân?

Con có biết là bao nhiêu học sinh luyện thi trung tâm, gia sư mấy năm qua nhưng ra đời không thể nào tự luyện được cho mình một kỹ năng mới?

Con có biết là bao nhiêu điểm 9–10 hôm nay thậm chí còn không biết mấy về thế giới rộng lớn ngoài kia và chiều sâu của lòng người?

Thế giới to rộng lắm, cũng giống như con bước từ một vũ trụ này sang những vũ trụ khác vậy. Mong là con hãy mở rộng lăng kính nhìn cuộc sống và thế giới của mình ra, con nhé. Vì khi đó, thầy tin con sẽ còn lớn hơn nhiều nữa.

Trân trọng & Biết ơn

Ngày hôm nay, dù kết quả thế nào đi nữa, thầy mong rằng sau khi những cảm xúc mãnh liệt – dù là tích cực hay tiêu cực – lắng xuống, con có thể bình tâm nhìn lại xung quanh mình và chặng đường dài vừa đi qua. Để nhận ra ai là những người đã nắm tay con, lẳng lặng đứng sau lưng và ngắm nhìn con, để cùng con đi qua những ngày tháng khó khăn vừa qua nhé.

Ai là người mà khi con chán chường, mệt mỏi lại âm thầm làm chút gì đó cho con thêm vui – một món ăn, buổi đi chơi, món quà hay đơn giản pha trò cho con cười?

Ai là người mà khi con cáu kỉnh, tức giận thì lại nhún nhường, không tính toán để cho con trút xả cảm xúc bốc đồng, rồi họ bước ra khỏi phòng để con tĩnh tâm mà thật ra trong lòng họ còn trĩu nặng hơn con?

Ai là người mà khi con thấy mình yếu kém, muốn bỏ cuộc thì lại động viên, trò chuyện để con thêm chút tin tưởng vào bản thân, dẫu tận sâu trong lòng, họ cũng không nhiều tự tin cho lắm?

Ai là người mà khi con cắm cúi học hành, sách vở thì lại lo cho con miếng ăn, đi lại, ngủ nghỉ dẫu công việc và áp lực mà họ đang gánh gồng nơi công sở có khi còn nặng đô gấp chục lần so với những gì con đang trải qua?

Ai là người mà khi con dỗi hờn vu vơ thì lại mỉm cười, cho qua và vẫn chăm chút cho con mỗi ngày, không hề vơi đi mối quan tâm, mà có khi họ còn chưa có thời gian để gỡ rối cho chính cõi lòng và những cảm xúc của riêng họ?

Rất dễ để bản thân chúng ta, trong thời khắc thành công hay thất bại, chỉ nghĩ về chính mình và cho chính mình, mà quên đi rằng có những người cần được ghi nhận và cảm ơn. Dù là con đỗ hay trượt, thì những người đó cũng cần một lời cảm ơn và những hành động trân trọng từ con. Vì thời gian qua, họ không sống cho mình nhiều bằng việc họ sống cho con.

Và khi con nhận ra điều đó, thầy mong con đừng để những cảm xúc trân trọng ấy đứng khựng lại ở trong lòng. Mà thay vào đó, bằng cách này hay cách khác, hãy bày tỏ sự trân trọng và biết ơn ấy ra ngoài một cách thật tâm và chân thành, con nhé.

Đừng nghĩ rằng chúng ta có nhiều thời gian để làm điều đó trong cuộc đời. Thế nên, đừng ngượng miệng nói ra và đừng ngại hành động thể hiện. Vì có lẽ con không hiểu rằng đôi khi chỉ là một lời nói, hành động từ con – dù là hôm nay con đỗ hay trượt – cũng làm cho họ được hạnh phúc biết bao, khi họ nhìn thấy con… trưởng thành và biết quan tâm.

Cuộc sống tươi đẹp hay đen tối, tất cả chỉ là một nút công tắc trong cách nghĩ. Điều này cũng giống như chế độ điều chỉnh photoshop: một cú click nút trắng đen sẽ hóa tất cả màu sắc rực rỡ thành xám trắng đen, một cú click nút phục hồi thì mọi thứ lại trở về những sắc màu tươi nguyên.

Đơn giản vậy thôi, tốt hay xấu là do chính mình quyết định, từ suy nghĩ đến hành động. Dù tương lai có tốt hơn thực tại và ký gởi cho chúng ta hy vọng, hay u ám hơn và bỏ bom nhiều bối rối lẫn lo âu, thì cả hai cũng chỉ là phiên bản trong trí tưởng tượng của chúng ta, không hề có thực.

Điều duy nhất thật sự tồn tại là thời điểm ngay lúc này, và điều chúng ta có thể làm là dốc hết sức mình, để cái thực tại ấy đáng sống – vì ta cũng chỉ sống mỗi thời khắc của cuộc đời đúng một lần thôi. Và vì vậy, tụi con hãy tiếp tục học, học với trọn niềm tin và tận cùng của đam mê, để chứng minh với bản thân là con đường mình đi không chỉ do cái tên trường hay cái mác người khác gắn lên.

Chính mình quyết định con đường mình sẽ đi, dù hôm nay là “thành” hay “bại”, con nhé. Thầy tin con sẽ nhìn được con đường tươi sáng để đi, dẫu hôm nay con cười hay khóc, vì con đường luôn ở phía trước, đợi chờ bàn chân của những người bản lĩnh.

Phía trước mắt của mỗi cánh chim, dù nó đang bay cao hay lượn thấp, đều vẫn là biển rộng trời cao. Sải cánh tung bay hay ngập ngừng bám víu bờ, người quyết định không ai khác ngoại trừ... cánh chim - là chính con đó.

Oct 02, 2023