Cảm Xúc và Tưởng Tượng trong Giáo Dục Sáng Tạo

1. Giới Thiệu:

Một Góc Nhìn Mới Về Giáo Dục

Sáng nay nói về Giáo dục Cảm xúc và Tưởng tượng trong Giáo dục Sáng tạo tại Cà phê Thứ Bảy.

2. Ba Lớp Tâm Trí:

Vô Thức, Ý Thức và Tỉnh Thức

Bên cạnh vô thức và ý thức (lý trí), ngày càng có nhiều bằng chứng về sự tồn tại của tỉnh thức là một lớp vi tế nhất của tâm trí, cho phép người ta có thể kết nối với các trạng thái tinh thần tối thượng bao gồm các quy luật phổ quát của vũ trụ.

Khả Năng Tiếp Nhận Thông Tin Vượt 5 Giác Quan

Bên cạnh đó, rõ ràng tâm trí có thể tiếp nhận các thông tin về thế giới vật chất bên ngoài không thông qua 5 giác quan. Chẳng hạn:

  • Ánh sáng ngoài vùng thị giác
  • Âm thanh ngoài vùng thính giác
  • Các tác động của phóng xạ
  • Các chùm neutrino
  • Bức xạ nhiệt dưới ngưỡng xúc giác

Tất cả đều có thể tạo ra các biến đổi trong cơ thể và tâm trí của con người.

Trực Giác và Linh Giác

Chúng ta cũng có thể gọi đó là trực giác và các ảnh hưởng được ghi nhận trong vô thức. Chúng ta không biết vô thức có bao nhiêu giác quan. Nói một cách khác, cái chúng ta gọi là trực giác, có thể liên quan tới nhiều "giác" khác nhau, thậm chí có thể bao gồm "linh giác" kết nối từ tinh thần tối thượng (Hồng Phạm) với tỉnh thức.

3. Câu Hỏi Cốt Lõi:

Nguồn Gốc Của Cảm Xúc và Tưởng Tượng

Câu hỏi đặt ra là sự hình thành của Cảm xúc và Tưởng Tượng là hoàn toàn do Ý thức hay có sự tham gia Vô thức và Tỉnh thức?

Tác Động Của Vô Thức Lên Cảm Xúc

Đương nhiên, tác động vật lý của thế giới vật chất không nhất thiết thông qua 5 giác quan thông thường, có thể thay đổi tâm trí tức là vô thức. Sự thay đổi này có thể tạo ra các cảm xúc "vô cớ".

Điều đó có nghĩa là:

  • Vô thức có ảnh hưởng lên Cảm Xúc
  • Có thể cả tới Tưởng Tượng

Vai Trò Của Tỉnh Thức

Chúng ta có thể suy nghĩ về sự xuất hiện của các Cảm Xúc và Tưởng Tượng được sinh ra nhờ Tỉnh thức. Các Tôn giáo hoặc trường phái Tâm linh có mô tả hiện tượng:

  • Mặc Khải
  • Giác Ngộ
  • Thông Linh

Có khả năng là các ý tưởng, cảm xúc, hình dung được hình thành với sự tham gia của Tỉnh thức.

4. Định Nghĩa Cảm Xúc Trong Bối Cảnh Sáng Tạo

Để xem xét tác động có thể có của Tỉnh thức tới Cảm xúc và Tưởng tượng, chúng ta hãy tạm thời đưa ra một định nghĩa về Cảm xúc như sau:

Định Nghĩa Cảm Xúc

Cảm xúc là việc hình thành các trạng thái tinh thần nhờ các ấn tượng giác quan hoặc các ý tưởng được tích tụ và bùng phát, ở đó có thể sản sinh ra những ý tưởng mới, gợi nhớ ký ức về những ấn tượng giác quan và ý tưởng trong quá khứ và các cảm xúc mới.

Phản Ứng Dây Chuyền Cảm Xúc

Định nghĩa này có thể dẫn tới phản ứng dây chuyền về cảm xúc có thể thăng hoa đến các ý tưởng thiên tài. Cố nhiên, chúng ta phải học cách điều khiển cảm xúc để không mất kiểm soát.

5. Vai Trò Của Cảm Xúc và Tưởng Tượng Trong Sáng Tạo

Sáng tạo là việc tạo các giá trị mới. Cảm xúc và tưởng tượng sẽ giúp chúng ta thăng hoa và đạt tới các ý tưởng khó đạt tới bằng các lập luận bằng lý trí thông thường.

Bước Nhảy Lượng Tử Trong Sáng Tạo

Trong quá trình sáng tạo, nhiều khi chúng ta cần các "bước nhảy lượng tử" mà lý trí thông thường không thể đạt tới để thăng hoa. Trong quá trình thăng hoa này, liệu Tỉnh thức và Vô thức đóng vai trò thế nào?

Phân Loại Cảm Xúc và Tưởng Tượng

Chắc chắn, cảm giác và trực giác đều có thể tham gia vào việc tạo ra Cảm xúc và Tưởng tượng. Chúng ta cũng có thể tách ra:

Loại 1: Do Cảm Giác và Ý Thức Tạo Ra

  • Các Cảm xúc và Tưởng tượng hoàn toàn do Cảm giác và Ý thức tạo ra

Loại 2: Cần Sự Tham Gia Của Các Lớp Tâm Trí Cao Hơn

  • Các Cảm Xúc và Tưởng Tượng cần có sự tham gia của Trực giác, Vô thức và Tỉnh thức

Việc tách các cấu trúc vi tế của Trực giác để xác định vai trò của Tỉnh thức và Linh giác có lẽ phụ thuộc vào quan niệm. Chúng ta hoàn toàn có thể gộp chung Tỉnh thức với Vô thức như Linh giác vào Trực giác.

6. Khả Năng Rèn Luyện Cảm Xúc và Tưởng Tượng

Vấn đề quan trọng và thực tế hơn là việc xem xét liệu có thể rèn luyện Cảm xúc và Tưởng Tượng hay không.

Quan Điểm Của Barrett Về Sự Kiến Tạo Cảm Xúc

Theo quan niệm của Barrett về sự kiến tạo Cảm xúc:

  • Các cảm xúc là các instance của một Khái niệm cảm xúc nào đó, tương tự các đối tượng là instance của một khái niệm trừu tượng
  • Các "khái niệm cảm xúc" được hình thành nhờ tương tác với xã hội, các khái niệm và một ấn tượng giác quan đặc biệt gọi là "nội quan giác"

Kết Luận Về Khả Năng Rèn Luyện

Như vậy Cảm xúc được hình thành nhờ cả Ý thức và Vô thức. Rõ ràng chúng ta không thể loại trừ vai trò của Tỉnh thức.

Vì vậy Cảm xúc có thể rèn luyện để hình thành và để điều khiển.

7. Ý Nghĩa Trong Giáo Dục Sáng Tạo

Hiểu được bản chất đa tầng của cảm xúc và tưởng tượng mở ra những khả năng mới trong giáo dục:

  • Phát triển trực giác thông qua các bài tập thiền định và tĩnh lặng
  • Kích thích tỉnh thức qua nghệ thuật, âm nhạc và văn học
  • Rèn luyện khả năng điều khiển cảm xúc để tối ưu hóa quá trình sáng tạo
  • Tạo môi trường cho phép các "bước nhảy lượng tử" trong tư duy

Đây là những hướng đi mới đầy tiềm năng cho việc cải tiến phương pháp giáo dục hiện tại.


Nguyễn Ái Việt - Aug 23, 2025

1 0 | A- A A+ | SHARE_ON_FACE_BOOK_LABEL Print Email