Có nên học & lấy bằng Diploma Mỹ? - Phân tích chi tiết cho bạn

Gần đây, mình nhận được rất nhiều câu hỏi từ các phụ huynh mới follow về việc có nên cho con học lấy bằng Diploma Mỹ hay không. Để giúp bạn có cái nhìn rõ ràng hơn, mình xin chia sẻ lại bài viết cũ này.

Trong những bài viết trước, mình thường khuyên các bạn nên cho con học khoảng 3 môn chuyên sâu tương ứng với ngành học trong tương lai sau khi con học xong Grade 7 hệ Mỹ, thay vì học hết Grade 12 để lấy bằng Diploma Mỹ.

Bài viết này sẽ phân tích rõ hơn về vấn đề này, giúp bạn hiểu sâu sắc lý do nên chọn hoặc không chọn lấy bằng Diploma Mỹ.

1. Mục tiêu của bạn là gì?

• Con bạn không học ở trường?: Nếu con bạn không học ở trường (công, tư, quốc tế) và chỉ ở nhà học HSC toàn phần, không có bảng điểm, không có bằng tốt nghiệp, thì việc lấy bằng Diploma Mỹ là cần thiết để con có tấm bằng tốt nghiệp phổ thông trung học.

• Con bạn đang học ở trường?: Nếu con bạn đang học ở trường, thì việc lấy thêm bằng Diploma Mỹ phục vụ mục tiêu gì?

• Mục tiêu vào Đại học Việt Nam: Bạn cần học theo đúng chuẩn của Bộ Giáo dục (điểm học bạ tốt, điểm thi tốt), đồng thời học và thi IELTS hoặc SAT để được cộng điểm xét tuyển.

• Mục tiêu vào Đại học Mỹ: Bạn cần học TOEFL (nên học TOEFL nếu muốn du học Mỹ) và SAT, AP để có thể apply vào trường đại học tốt, ở top cao như mong muốn.

• Mục tiêu săn học bổng: Bạn cần học tốt theo hệ thống giáo dục Việt Nam để đảm bảo đạt các mục tiêu: điểm GPA (điểm trung bình tất cả các môn), SAT, AP.

• Bằng tốt nghiệp chỉ là điều kiện cơ bản: Bằng tốt nghiệp phổ thông chỉ là một điều kiện cơ bản để các trường chấp nhận cho bạn vào học đại học. Nó không phải là tiêu chí xét tuyển. Vì vậy, chỉ cần có bằng tốt nghiệp, không cần phải là Diploma Mỹ.

• Học trường quốc tế Mỹ: Nếu bạn có điều kiện cho con học trường quốc tế Mỹ, con đương nhiên sẽ có bằng Diploma Mỹ. Còn nếu con bạn đang học trường công bình thường, bạn KHÔNG CẦN THIẾT PHẢI CÓ DIPLOMA MỸ.

2. Có nên học Homeschool(HSC) hệ Mỹ?

• Học kiến thức bằng tiếng Anh: Nên học chương trình HSC hệ Mỹ (hoặc hệ Anh) để học kiến thức bằng tiếng Anh 100%. Điều này sẽ giúp con bạn có nền tảng kiến thức tương đồng với các chương trình giáo dục các nước tiên tiến nói tiếng Anh như Anh/ Úc/ Canada. Đây là một lợi thế nếu bạn muốn cho con du học các nước trên, đặc biệt là du học Mỹ.

• Thi SAT dễ dàng hơn: Học chương trình HSC Mỹ sẽ giúp con bạn thi SAT dễ dàng hơn, kết quả cao hơn. Ngay cả khi bạn không đi du học, SAT vẫn rất có vai trò quan trọng khi apply vào trường hàng đầu như Bách Khoa, Y Dược.

• Học và thi AP thuận lợi hơn: Học chương trình HSC Mỹ sẽ giúp con bạn học và thi AP thuận lợi hơn. Đây là yếu tố cạnh tranh khi xin học bổng, hoặc apply vào trường top cao của Mỹ.

• Học kiến thức tổng quát: Bạn chỉ cần học HSC Mỹ để lấy kiến thức tổng quát vừa đủ (theo mình là sau khi học xong Grade 7), để sau đó tiếp tục học khoảng 3 môn chuyên sâu (Toán - Lý - Hoá, Toán - Hoá - Sinh...) và sau đó học và thi các môn AP + thi SAT. Bạn không cần học tất tần tật đến hết Grade 12 để lấy Diploma Mỹ.

• Bằng tốt nghiệp của trường công: Nếu con bạn đang học trường công, bạn sẽ có bằng tốt nghiệp phổ thông Việt Nam. Cái bạn cần là kiến thức của Mỹ, chớ không cần thêm một tấm bằng nữa.

• Học linh hoạt, dễ dàng: Bạn có thể tự học, hoặc học lớp online HSC như các lớp học thêm. Học phí mềm, phù hợp với ngân sách gia đình.

• Học để lấy Diploma Mỹ: Bạn cần học ở một trường online, đủ tư cách pháp nhân để cấp bằng, phải học đủ tín chỉ theo yêu cầu. Để có thêm một tấm bằng Diploma Mỹ, bạn cần phải học cho xong Grade 12, với chi phí không hề nhỏ.

• Kết luận: Học HSC Mỹ để có kiến thức thì rất nên. Nhưng không cần phải lấy Diploma Mỹ, vì con bạn sẽ có tấm bằng tốt nghiệp của trường con đang học.

3. Bằng Diploma Mỹ có giá trị hơn các bằng tốt nghiệp của các nước khác?

• Không và có: Bằng Diploma Mỹ không có giá trị đại diện cho Hệ thống giáo dục Mỹ. Hệ thống giáo dục Mỹ rất tự do và trao quyền cho các trường trung học. Trường trung học là nơi cấp bằng Diploma cho học sinh. Học sinh chỉ cần học đầy đủ các tín chỉ yêu cầu của 4 năm trung học, kết quả điểm số đạt trên 70% thì sẽ được cấp bằng Diploma.

• Hàng ngàn trường trung học: Ở Mỹ có hàng ngàn trường trung học, kể cả trường online/ trường HSC. Bất cứ trường trung học nào được đăng ký và đạt đủ điều kiện pháp lý ở Mỹ thì sẽ có quyền cấp bằng Diploma cho học sinh.

• Sự khác biệt về chất lượng: Mỹ là xứ “thượng vàng hạ cám”, cái gì cũng có. Trường tốt nhất thế giới đa số nằm ở Mỹ, nhưng bên cạnh đó, vì xứ Mỹ là xứ kinh doanh, kể cả kinh doanh giáo dục, nên các trường “hạ cám” cũng mở ra đầy dẫy.

• Giá trị của trường: Dân Mỹ nhà giàu thì dĩ nhiên họ chọn cho con họ học trường xịn, trường có tiếng tăm, trường được xếp hạng cao. Và dĩ nhiên, cái bằng Diploma của trường xịn thì rất là giá trị, đáng hãnh diện.

• Kết luận: Cái bằng Diploma của Mỹ không đại diện cho chất lượng của hệ thống giáo dục Mỹ; mà nó đại diện cho chất lượng giáo dục của cái trường đó. Trường xịn thì bằng Diploma có gía trị. Trường dỏm, trường vô danh tiểu tốt thì chả ai care đến.

• Hãy bình tĩnh: Cho con bạn học trường công Việt Nam. Đừng phí cả mớ tiền và nhiều năm để lấy về một tấm giấy vô nghĩa.

4. Sự khác biệt của bằng Diploma Mỹ và các bằng tốt nghiệp hệ tập trung?

• Hệ thống thi tốt nghiệp tập trung: Khác với nước Mỹ, nhiều nước khác, trong đó nước Anh, Úc, Canada và cả Việt Nam, tổ chức thi tốt nghiệp trên toàn quốc, mà mình tạm gọi là “hệ tập trung”.

• Tổ chức thi nghiêm túc: Các cuộc thi tốt nghiệp hàng năm được tổ chức rất nghiêm túc. Mỗi một công việc cụ thể đều có Hội đồng thực thi và giám sát; từ soạn đề thi, triển khai và chấm thi.

• Phản ánh chất lượng: Kết quả điểm số của các cuộc thi này nói lên năng lực học tập của chính đứa trẻ, đồng thời phản ánh chất lượng của Hệ thống giáo dục của một quốc gia/ tỉnh bang.

• Bằng cấp được đánh giá cao: Bằng cấp được đánh giá cao nhất thế giới, tính theo từng quốc gia, là nước Anh, với bằng A-Level.

• Chương trình Tú tài quốc tế IB: Hiện nay, ngoài hệ thống giáo dục của từng quốc gia, còn có chương trình Tú Tài quốc tế IB (International Baccalaureate, được thành lập vào 1968) với chương trình học tối thiểu kéo dài 2 năm (lớp 11 và lớp 12), hoặc có trường dạy IB từ tiểu học. Bằng tú tài IB được xem là danh giá nhất hiện nay trên thế giới. Học sinh học chương trình này và phải thi tốt nghiệp theo kiểu của “hệ tập trung” như mình mô tả ở trên.

• Kết luận: Giá trị của bằng Diploma Mỹ nói chung không hề giá trị hơn các bằng tốt nghiệp của Anh (A-Level) và IB (tú tài quốc tế). Tuy vậy, khi bạn học trường highschool top của Mỹ, thì bằng Diploma của trường top cấp mới có giá trị.

5. Các trường Đại học Mỹ xét tuyển dựa trên bằng cấp/ chứng chỉ nào?

• Yêu cầu cao: Trường Đại học càng ở top cao, thì yêu cầu xét tuyển càng cao. Điều kiện xét cấp học bổng thì càng cao hơn nữa.

• Tiêu chí xét tuyển:

  • GPA: Tiêu chí đầu tiên: điểm GPA (điểm trung bình tổng các môn của từng năm). Dù bạn học trường nào, thì họ cũng nhìn vào tiêu chí này.

  • SAT: Tiêu chí tiếp theo: chứng chỉ SAT. Nước Mỹ chấp nhận tất cả các bằng tốt nghiệp ở tất cả các nước trên thế giới, nhưng lại xét tuyển học sinh với các tiêu chí khác, mà quan trọng nhất là SAT. SAT là do College Board tổ chức, để đánh giá năng lực tư duy, năng lực học tập của học sinh. SAT được đánh giá cao không chỉ ở Mỹ và còn ở Châu Âu và Nhật, Hàn, Đài Loan. Bên cạnh việc xét điểm số GPA, mà các trường Mỹ đều hiểu rằng: điểm số có thể không phản ánh đúng năng lực học sinh (có trường cho điểm khó, có trường cho điểm dễ dãi, hoặc thậm chí mua điểm); nhưng kỳ thi SAT là kỳ thi chuẩn hoá, được chính College Board của Mỹ tổ chức chặt chẽ, không thể gian lận, không thể mua điểm, không thể tiêu cực. Nên, cho đến nay, SAT vẫn là tiêu chí quan trọng hàng đầu trong việc xét tuyển Đại học/ cấp học bổng.

  • A-Level: Nếu bạn có chứng chỉ A-Level thì hồ sơ của bạn sẽ được đánh giá cao hơn nhiều.

  • IB: Tương tự, bằng tốt nghiệp tú tài IB sẽ là một điểm cộng cho bạn.

  • Học bổng: Ở Mỹ, có những trường Đại học công bố thẳng trên website là: sẽ cấp học bổng cho sinh viên có điểm SAT cao, hoặc có trường xét cấp học bổng thẳng cho học sinh tốt nghiệp Hệ IB.

  • APs: Những học sinh nào không theo hệ Anh để thi A-Level, hoặc không theo hệ IB; thì có thể tăng sự cạnh tranh bằng cách học các chứng chỉ APs.

• Kết luận: Ngoài SAT ra, thì A-Level, IB và APs là những tiêu chí đánh giá trình độ học tập bậc cao, được ưu tiên xét tuyển. Chưa từng thấy qua tiêu chí xét cấp học bổng cho học sinh có bằng Diploma Mỹ. Tóm lại, bằng tốt nghiệp nước nào cũng được, và nếu có xét, thì chỉ xét điểm GPA mà thôi.

6. Kết luận:

• Tập trung vào mục tiêu chính: Nếu con bạn đang học trường công, không có điều kiện để học A-Level, học IB, hoặc học trường quốc tế Mỹ; thì bạn nên tập trung nguồn lực vào những gì quan trọng, những gì giúp con bạn đạt mục tiêu như trên.

  • Học tốt ở trường công: Nên tập trung học ở trường công sao cho GPA cao nhất có thể

  • Thi IELTS/ TOEFL: Nên học và thi ielts/ Toefl tốt nhất có thể

  • Thi SAT: Nên học và thi SAT sao cho điểm cao nhất có thể

  • Học và thi APs: Nếu con bạn có năng lực cao và mục tiêu cao, nên học và thi APs từ 4 – 6 môn, với kết quả 5/5 cho mỗi AP

• Diploma Mỹ là mục tiêu thừa thãi: Đừng bỏ thời gian và công sức con bạn vào những mục tiêu không ý nghĩa (Dilopma Mỹ là một mục tiêu thừa thãi, không cần thiết).

• Câu hỏi quan trọng: Nếu bạn muốn thành công, bạn phải tập trung vào mục tiêu chính của mình. Bất kể bạn muốn làm gì, bạn đều cần hỏi, việc này có giúp mình đạt được mục tiêu hay không? Luôn luôn hỏi câu đó trước khi quyết định, bạn nhé.

---

Phạm Hương - Jun 13, 2024