Hiện trạng giáo dục phổ thông: Nên dạy con cái như thế nào?

Có một số bạn muốn tôi viết về hiện trạng học phổ thông. Các bạn ấy là bậc bố mẹ và rất muốn con mình học giỏi. Các bạn ấy nói là muốn con các bạn ấy có được khả năng tư duy tốt.

 

Điều kiện đầu tiên để có thể giáo dục một đứa trẻ thành giỏi là "Không thể có gì làm nó sợ". Bố mẹ tuyệt đối không được quát con cái. Dạy trẻ yêu cái đẹp trong tư duy, tuyệt đối không được dạy trẻ phải sợ thày giáo. Nên dạy cho trẻ nhận xét thày giáo, nhận xét kiến thức của thày, và nhận xét cách dạy của thày giáo.

 

Cần phải để cho trẻ chơi bời với tự nhiên để chúng có kỹ năng tìm hiểu tự nhiên. Trẻ cần phải làm mọi thứ theo quy trình. Và nhớ rèn thói quen "lấy cái gì ở đâu thì để vào chỗ cũ".

 

Điều thứ hai là trẻ phải được phát triển tốt về thể lực. Trẻ bị cận thị sẽ kém hơn trẻ không bị cận thị rất nhiều. Trẻ phải được cho ngủ sớm để có khả năng nhớ tốt. Muốn nhớ tốt thì mọi thứ phải theo quy trình, nên làm thực hành và tăng cường ghi chép. Nhờ mọi thứ được liên kết với nhau theo quy trình mà chúng ta chỉ cần nhớ rất ít là có thể khôi phục được toàn bộ.

 

Ngày nay trẻ thông minh hơn trước rất nhiều. Việc hối thúc trẻ học là không cần mà phải làm sao cho trẻ tự học. Trẻ chỉ có thể tự học khi nó làm chủ tình huống và thấy thích thú khi học. Như thế nên cho trẻ đi dã ngoại và để cho trẻ tự chủ trong mọi việc. Chúng ta chỉ nên nhận xét kết quả cuối cùng.

 

Việc học ở trường, ngoài việc thày dạy, thì trẻ học của bạn rất nhiều. Như thế trẻ cần phải tới trường. Do các trường hiện nay có sự cạnh tranh nên học sinh vô tình bị phân biệt. Các bà mẹ cần nhớ, chỉ cần 1 tháng của lớp 2 là đủ để tự học lại toàn bộ kiến thức của lớp 1. Và chỉ cần 1 tháng của lớp 3 là đủ để tự học lại toàn bộ kiến thức của lớp 2... cứ như thế, 1 tháng của lớp sau là đủ để tự học lại cả năm trước, và học rất tốt. Như vậy chúng ta không nên cố học thật giỏi cả năm, mà chỉ nên tập trung vào việc 1 tháng học lại.

 

Sự khác biệt giữa các trường chuyên lớp chọn hay trường công, trường thường... không ở việc dạy cái gì mà là thày giáo thế nào.

Ngay cả khi các bạn học tốt cả 12 năm học phổ thông, ngay cả khi các bạn học hết và tốt nghiệp đại học, thì cũng chưa có gì bảo đảm các bạn có được việc làm tốt. Như thế nên xác định cho trẻ vừa học vừa chơi vừa sống vui vẻ. Tránh để cho trẻ bị áp lực ở lớp học tới mức nhảy lầu tự tử.

Học sinh cần phải học được cách triển khai một công việc, thực hiện và đánh giá được kết quả.

 

Ngày nay đã có trợ giúp ChatGPT. ChatGPT cung cấp kiến thức phổ thông, và cả kiến thức đại học, tốt hơn tất cả các loại thày giáo. Vì thế mà phải nhanh chóng học cách sử dụng ChatGPT.

 

Một số bạn có hỏi tôi về trường chuyên lớp chọn. Tôi thật ra là một con gà chọi trứ danh. Tôi đá bay tất cả mọi con gà khác trong tất cả các kỳ thi học sinh giỏi. Tôi học trong hệ thống trường chuyên kiểu như "Chuyên Toán Tổng Hợp", và học rất giỏi. Nhưng tôi nhận thấy là ở trường chuyên chả có cái gì đáng để học. Cái duy nhất để lại cho tôi là cảm nhận về sự tận tụy của các thày cô giáo. Hiện nay sự việc cũng diễn ra như vậy, thậm chí còn tệ hơn, bởi vì ở nhà cũng học được tất cả mọi thứ. Việc học ở trường chuyên có cái lợi là các thày và nhà trường không làm tiền một cách quá thô bỉ.

 

Các bạn hỏi tôi về việc có nên cho con học trường chuyên lớp chọn hay không, thì rất khó trả lời. Nếu con các bạn cố thi vào trường chuyên mà không đứng đầu thì con các bạn chỉ làm tấm thảm trải cho người giỏi nhất. Ở các trường thường, các thày cố giáo tác yêu tác quái dạy nhăng nhít, dễ làm hư trẻ. Vậy nếu các bậc phụ huynh có thể khống chế được nhà trường, buộc nhà trường phải coi việc dạy trẻ thành người -- chứ không coi trọng việc nhắc lại những gì có trong chương trình của BGD, thì cho con học ở trường ấy là hơn.

 

Nhà trường hiện nay đang làm cái việc rất sai là vừa lấy tiền vừa coi thường khách hàng, tức bố mẹ và học sinh. Nhà trường phải chịu sự giám sát của hội bố mẹ học sinh. Nếu cần thì có thể thuê chuyên gia giám định chất lượng kiến thức cũng như phương pháp giảng dạy của các thày giáo. Nên sòng phẳng thì hơn là "tôn sư trọng đạo". Mà nay thì toàn sư ăn tiền kiểu chùa Ba Vàng, và đạo thì là lừa đảo.

 

Việc dạy trẻ làm người thì đòi hỏi giáo viên phải là những người có đạo đức và tận tâm với học trò. Tuyệt đối không được coi học trò là những đồng tiền đang chui vào túi mình. Tôi cho là có thể có những quỹ công khai để trao cho các thày, một khi học sinh và bố mẹ học sinh đồng thuận chấm điểm thày cao. Một trường mà các bậc bố mẹ có thể khống chế và "dạy dỗ thày cho nên thày" như vậy thì tốt hơn là bỏ tiền vào cho trường chuyên lớp chọn chúng nó húp.

 

Nên có thỏa thuận hằng năm giữa ban giám hiệu nhà trường cùng các thày cô giáo dạy trực tiếp với hội cha mẹ học sinh của từng lớp, và bản thỏa thuận cần được công khai để làm bằng chứng.