ĐH MỸ: VẪN ƯU TIÊN HƠN VỀ HỒ SƠ HỌC THUẬT
[Bài viết này tôi tập trung vào phân khúc tốp trường 30 trở lên (NU). Trong nhiều năm qua, sau khi tư vấn và nhận kết quả đỗ từ PH/HS, tôi nhận thấy một chi tiết thú vị: phần lớn các trường ĐH TOP 30-75 khi nhận sinh viên luôn ưu tiên 2 chi tiết, (1): Kết quả học thuật như GPA, SAT, IELTS; và (2): Khả năng tài chính chi trả 100% học phí]
Xin lưu ý rằng, khi tôi viết bài này không có nghĩa là tôi phủ nhận 3 tiêu chí đính tính, như: bài luận, thư giới thiệu hay hoạt động ngoại khoá. Theo quan sát của tôi, các tiêu chí này của các HS tốt nghiệp từ trường PTTH ở Việt Nam...không đáng tin cậy cho lắm với BP tuyển sinh ĐH Mỹ.
Ví dụ như "thư giới thiệu" do chính HS viết hay Agent viết thay, thầy cô chỉ ký giúp thì hiệu quả các thư này gần như bằng không (0). Bài luận vẫn còn dịch vụ làm thay phổ biến hoặc bài viết được sửa đến hơn 50% từ người lớn khác, chắc chắn không thể qua mắt bộ phận tuyển sinh. Các dạng HĐNK thì tỷ trọng 80% thiên về hoạt động từ thiện, xã hội, câu lạc bộ trong phạm trường học, không bám sát đặc tính ngành học hay trải nghiệm, khám phá nghề, chúng thật sự không mang lại giá trị để trường ĐH đánh giá khả năng, niềm đam mê đích thực của từng hồ sơ học sinh
Vậy, làm gì để HS có hồ sơ học thuật tốt ?. Qua quan sát nhiều hồ sơ đỗ vào TOP 75 hoặc hồ sơ có FA ở TOP 125 (hoặc 150 NU), tôi có vài lời khuyên sau:
1. Đối với HS học và TN PTTH trong nước:
- Nếu có thể giúp HS chọn học tại các trường PTTH chuyên. Đầu bảng vẫn thuộc trường Ams, PTNK ĐHKH tự nhiên Hà Nội và Lê Hồng Phông, chuyên PTNK DH quốc gia TPHCM. Những trường công đứng đầu các quận trung tâm cũng có khá nhiều HS xuất sắc
- Các trường quốc tế không có nhiều HS đỗ vào TOP các trường cao thuộc các ngành kỹ thuật hay CS. Phần lớn các em đỗ vào trường tư, đóng đủ 100% phí (với mức tổng phí từ 70-90K/năm). Nhóm trường này HS hay chọn các ngành bussines hay Liberal Art. Mức độ đầu tư các môn tự nhiên toán, lý thường không cao nên không nhiều HS đạt trần toán 800/800 (SAT)
- GPA TOP trường 30-75 thường yêu cầu ở mức cao (từ/ trên 3,75). Ngoại ngữ IELTS luôn yêu cầu cao, luôn từ/ trên 7.5. HS cần đầu tư IELTS sớm để khi vào đầu/ giữa lớp 9 đạt 6.5 sẽ là một lợi thế cho việc học nhiều môn AP. PH/HS nên nhớ, đại học Mỹ rất khó đánh giá "thực chất" GPA của HS ở Việt Nam vì tình trạng xin điểm vẫn thường xảy ra. Vì vậy, nếu HS có 5-7 môn AP đạt điểm A, A+ (4,5) thì dễ chiếm được niềm tin chất lượng về hồ sơ học thuật. Với SAT cũng thế, nếu HS luyện và thi quá nhiều (trên 3 lần) cũng gây sự nghi ngờ của bộ phận tuyển sinh về năng lực thực chất của HS.
2. Đối HS học và tốt nghiệp trung học tại Mỹ:
- Nếu có thể HS hãy chọn học tại các trường chuyên ở Mỹ. Chất lượng giáo dục ở đây có độ ngang/ cao hơn trường chuyên tại Việt Nam. Phần lớn HS là người Mỹ được tuyển chọn khá gắt gao, nên DHS cũng rất nỗ lực để theo kịp, môi trường học thuật khá cạnh tranh.
- Những trường A, A+ có tỷ lên DHS ít là một lựa chọn ưu tiên. HS Mỹ được học trường công miễn phí, nhưng nhiều gia đình quyết chọn trường tư để đưa con em mình đến học, chắc chắn không ngoài lý do nào khác: đó là chất lượng đào tạo, chất lượng giáo viên ở đây khá cao.
- Những trường boarding có tỷ lệ DHS chiếm 80-90% cần xem xét cẩn thận (chỉ tính riêng HS highschool). Tôi không đủ cơ sở để nói các trường boarding có nhiều DHS là chất không cao, nhưng tôi đã từng nhận nhiều HS trường boarding có mức tổng phí trên 65-75K/ năm, nhưng khi chuyển sang trường tư (với mức tổng phí thấp hơn nhiều) thì sức học giảm sút hẳn. Ở Mỹ, nếu bài tập về nhà mà có sự hỗ trợ của gia sư khi làm bài sẽ bị coi thiếu trung thực, vì điểm số đó không do HS tự làm 100%. Phải chăng đây là một chi tiết đáng theo dõi ?
Tôi nhận thấy có khá nhiều PH/HS coi trọng các yếu tố (phụ) ăn ở, vị trí, hoạt động ngoại khoá, dịch vụ hỗ trợ...) quan trọng hơn chất lượng học thuật của trường. Trong khi các yếu tố phụ kia chiếm hơn 75% tổng phí/ năm. Nhiều HS liên hệ nhờ tôi tư vấn, gia đình chi trả 50-70K/ năm nhưng khi xem xét kỹ tôi thấy trường đó không hề đứng đầu về học thuật so các trường khác của tiểu bang. Ngay ở nước ta, các trường quốc tế với mức phí hàng năm từ 600-900 triệu cũng khó hòng so sánh về học thuật so với trường chuyên, năng khiếu.
Các PH/HS có thể tham khảo trường chuyên Indiana Academy (https://academy.bsu.edu/) mà con trai tôi từng học, tiêu chuẩn đầu vào và độ khó có khi còn cao hơn cả trường chuyên ở Việt Nam (giống mô hình trường phổ thông năng khiếu ĐH quốc gia Hà Nội/ TPHCM). Tuy nhiên mức phí chi trả tổng cộng 2 năm chỉ bằng (hoặc hơn một chút) so với 1 năm ở các trường boarding tại các bang bờ đông hay Massachusetts
(Ảnh: so sánh xếp hạng quốc gia/ bang trên Niche)
Texvn tham khảo từ nguồn Đỗ Kim Dũng
Jul 31, 2025
