Chia sẻ về hay và dở của mô hình giáo dục trực tuyến (học online)
Sau đại dịch COVID-19, một mô hình giáo dục mới với nhiều tính chất ưu việt hơn mô hình giáo dục truyền thống đã xuất hiện và được sử dụng rộng rãi. Đó là mô hình giáo dục trực tuyến.
Ưu điểm của học online
Mô hình giáo dục trực tuyến xuất hiện trong đại dịch đã thể hiện nhiều tính ưu việt.
Đầu tiên là khả năng tiếp cận người học rộng lớn của mô hình giáo dục trực tuyến. Các ngôi trường danh giá có thể phục vụ được nhiều hơn lượng học sinh họ có thể phục vụ. Tư liệu giáo dục vì thế được phổ cập mà không ảnh hưởng đến lợi ích của các chủ sở hữu của nó.
Tiếp đó là giá thành. Mô hình giáo dục trực tuyến giúp bên cung cấp chương trình giáo dục bỏ qua được các chi phí trung gian như chi phí đi lại, chi phí trường lớp, cơ sở hạ tầng giáo dục. Chi phí các khóa học trực tuyến giảm đáng kể so với chi phí học truyền thống. Đối với người học, mô hình giáo dục trực tuyến yêu cầu người học phải đáp ứng đủ điều kiện vật chất học online, đó là cần có thiết bị (máy tính, điện thoại thông minh kết nối mạng) và đường truyền mạng ổn định để có thể theo học. Bù lại người học cũng không cần trả chi phí đi lại, tiết kiệm được thời gian học tập mỗi ngày, giảm phí duy trì trường lớp.
Những điều này có lợi cho cả phía cung cấp dịch vụ giáo dục là nhà trường và bên sử dụng dịch vụ là người học. Việc giá thành giảm sẽ tăng đáng kể mức độ tiếp cận cho mọi người, từ đó gián tiếp tăng trưởng trình độ toàn dân. Không thể không kể đến, là tính linh hoạt của học trực tuyến. Các khóa học trở nên rành mạch và độc lập cho phép chúng ta lựa chọn học cái gì và không học cái gì, và việc vào lớp học, hay đọc và tìm tài liệu cho môn học chỉ cần một hay vài cái click.
Trong một thế giới đang hướng đến việc cá nhân hóa năng lực mỗi người, vì mỗi người là một cá thể độc lập, có khả năng và nhân cách riêng không ai giống ai nên mô hình giáo dục cũng dần được cải tiến phù hợp hơn. Thay vì giáo dục mọi người theo một khuôn mẫu chung, chương trình giáo dục trực tuyến sẽ cung cấp tri thức cá nhân hóa, phù hợp năng lực, trình độ, sở thích của từng người.
Ngoài ra còn một lợi ích không nhỏ nữa. Đại dịch COVID-19 xảy ra như một sự kiện lớn của thế kỷ này. Với nhiều người, nhu cầu của họ sẽ là một hình thức học tập an toàn hơn trong tình hình đại dịch. Học trực tuyến, hay thậm chí mô hình trường học tại gia sẽ là một mô hình của tương lai, một phương án học tập ổn định và giá trị.
Nhược điểm của mô hình giáo dục trực tuyến (học online)
Sau bài chia sẻ về ưu điểm, em xin chia sẻ về nhược điểm của mô hình này.
NHƯỢC ĐIỂM CỦA HỌC ONLINE
Dẫu có nhiều ưu điểm, giáo dục trực tuyến vẫn là một mô hình quá mới so với mô hình truyền thống.
Trong khi mô hình giáo dục truyền thống có tuổi đời hàng thiên niên kỉ, đã được đưa vào thực tế và giảng dạy từ rất lâu và ai cũng đã vô cùng quen thuộc thì giáo dục trực tuyến chỉ thật sự được để mắt trong những năm gần đây, khi internet và các thiết bị máy tính, điện thoại thông minh được phát triển và trở nên phổ biến. Mô hình học trực tuyến vẫn còn nhiều nhược điểm cần được cải thiện.
Đầu tiên là vấn đề các mối quan hệ hình thành trong quá trình học. Sự thật các mối quan hệ hình thành trong giai đoạn học tập có ảnh hưởng rất lớn đến cuộc đời sau này của mỗi người. Mối quan hệ giữa thầy trò, giữa bạn bè, cách giao tiếp, tương tác giữa học sinh với nhau và với giáo viên đều là những yếu tố quan trọng.
Các bạn học sau này có thể chính là đồng sáng lập, đồng nghiệp, hay chuyên gia của học sinh. Thầy giáo của học sinh có thể là người kết nối học sinh đến những thế hệ tiếp theo trong doanh nghiệp của học sinh, hay đơn giản là 1 cố vấn trong nhiều vấn đề của học sinh. Tất cả việc này có được nhờ sự giao tiếp trực tiếp của cá nhân học sinh với những cá nhân này.
Nhưng với học trực tuyến, mối quan hệ này trở nên mờ nhạt hơn, thiếu gắn kết hơn. Trừ phi học sinh luôn chủ động liên hệ và tìm tới các cá nhân này, nếu không mạng lưới quan hệ giữa mọi người trong lớp học thường lỏng lẻo, không thật sự gắn kết như trong môi trường truyền thống. Đây cũng là mặt yếu của việc học sinh có mọi thứ ngay trong tầm tay, chỉ bằng một cái click.
Tiếp đó là phương pháp học. Học trực tuyến rất khó tập trung. Hiện tại chưa có phương pháp học thực sự hiệu quả và phổ biến cho vấn đề học trực tuyến mà đảm bảo được sự tập trung của học sinh như mô hình học truyền thống. Giáo viên rất khó để có thể theo dõi sát sao mức độ tập trung của học sinh trong mô hình học trực tuyến, ít nhất là cho tới thời điểm hiện tại. Điều này khiến giáo dục trực tuyến hiện tại chỉ thật sự hiệu quả với những cá nhân, những học sinh chủ động, có thái độ tích cực trong học tập.
Thường những học sinh đã trưởng thành, có tư duy vững vàng và có ý thức cao về vấn đề học tập như cấp đại học và trên đại học thì sẽ áp dụng được mô hình học tập trực tuyến. Trong thời gian tới, cần có thêm nhiều nghiên cứu về các phương pháp giúp tập trung và nâng cao hiệu quả của việc học trực tuyến.
Một điểm khác, đó là yêu cầu đầu tư cơ sở vật chất của người học. Tuy học trực tuyến giúp giảm một phần chi phí so với mô hình học truyền thống, nó vẫn cần những công cụ học tập nhất định: máy tính, mạng internet, hay yêu cầu cao hơn nữa còn là máy in, camera, giáo trình...
Bản thân các cơ sở cung cấp dịch vụ học trực tuyến cũng cần đầu tư các cơ sở vật chất, giáo án phù hợp với học trực tuyến. Nó đẩy chi phí đầu tư lúc đầu trở nên cao hơn. Song về lâu dài, những thứ đó đều có thể tận dụng lại, nên sẽ giảm chi phí trong dài hạn.
Cuối cùng là sự thừa nhận của người dân. Người Đức có câu: người nông dân sẽ không ăn những gì mà họ không thừa nhận. Sự e ngại của mọi người với hình thức học trực tuyến là một trở ngại lớn. Điều này cũng bình thường khi học trực tuyến là một định nghĩa mới với hầu hết mọi người, và bị ép phải sử dụng trong một điều kiện không mấy vui vẻ.
Nhưng qua thời gian, sự hiệu quả có thể sẽ chứng minh và mọi người có lẽ sẽ thừa nhận đây là một mô hình hiệu quả song song với mô hình truyền thống. Có thể trong tương lai, mô hình giáo dục trực tuyến sẽ là một phần không thể thiếu của nền giáo dục. Nhưng đó là tương lai, còn hiện tại, những thiếu sót và bất cập trong việc triển khai giáo dục trực tuyến là không thể chối bỏ.
May 13, 2024
