Học Toán để làm gì? ( trích bài PV gs Nguyễn Trọng Toán, Pennsylvania State University, Mỹ của VN express)

1/Trong giảng dạy Toán ở phổ thông, nhiều người cho rằng học sinh Việt Nam giỏi làm toán khó, học kiểu gà nòi mà không ứng dụng được. Ông nghĩ sao về điều này?

- Xuất thân từ gia đình nông dân làm cà phê, cũng chưa từng học qua trường chuyên hay lớp luyện thi học sinh giỏi nào, nhưng tôi luôn đánh giá cao nỗ lực của các gia đình, nhà trường trong việc giảng dạy.

Mọi người có thể cho rằng học sinh Việt Nam chỉ làm toán kiểu gà nòi, không ứng dụng rõ ràng vì hầu hết trường phổ thông đều tập trung dạy học sinh giải toán khó, làm toán nhanh. Tuy nhiên, chính nhờ cách dạy đó, hàng năm chúng ta luôn có thứ hạng cao trong các kỳ thi Toán khu vực và quốc tế. Ai nói đây không phải thành tựu?

Mỗi khi nghe đến các bạn có những thành tựu nổi bật làm rạng danh Việt Nam, tôi đều rất tự hào. Nhưng tại sao chúng ta lại không thể tiến xa hơn ngoài các kỳ thi đấu?

Theo tôi, định hướng phát triển như thế nào thì sẽ có những mục tiêu tương ứng. Tôi nghĩ cái học sinh thiếu sót chính là tư duy. Các em chỉ tập trung giải toán theo phương pháp đã được dạy, mà chưa từng nghĩ mình mới là người thầy, người cô tốt nhất của bản thân. Hãy tự mình thắp sáng nhiệt huyết, khát vọng học hỏi, còn chúng tôi chỉ là những người cầm đuốc soi đường.

2/ Theo ông ở bậc phổ thông, có điều gì còn cần cải thiện, nên dạy và học Toán thế nào cho hiệu quả?

- Tôi nghĩ thiếu sót trong việc dạy và học Toán ở Việt Nam chính là không liên kết được lý thuyết, bài tập ở trường với thực tế. Điều này dẫn đến hoài nghi về việc học Toán. Các em chưa tìm thấy sự gắn kết với thực tế nên chưa kích thích được tư duy tự khám phá.

Ở Mỹ, học sinh từ tiểu học đã được tiếp cận với các bài toán thực tế, chẳng hạn việc dùng điện nước, bài toán dầu khí, kinh tế, kỹ thuật. Những bài toán này không cố đánh đố học sinh mà giúp các em hiểu cách cuộc sống vận hành, nhờ vậy nhận thức và tư duy phát triển sớm.

Chương trình cũng rất thoải mái tạo điều kiện cho học sinh có đam mê Toán. Các em lớp 6, 7 cũng có thể lên học chương trình Toán nâng cao cùng các anh, chị lớp 9, 10. Học sinh có thể tự nghĩ ra những đề tương tự và tìm ra cách giải khác với giáo viên. Đây là cách giúp các em phát huy tư duy sáng tạo và không chấp nhận của mình.

3/ Vậy theo ông, học Toán để làm gì?

- Nếu tôi nói học Toán là góp phần vào việc phát triển của nhân loại, mọi người tin không?

Theo tôi, Toán chính là tư duy, là tầm nhìn, nền tảng của tất cả các ngành trong quá khứ, hiện tại, và hiển nhiên tương lai cũng vậy. Bởi vì chỉ có Toán học mới không bị ràng buộc bởi luật lệ và ảnh hưởng bên ngoài, chúng ta tự do khám phá, kết nối các ngành khác với nhau bằng cách đặt câu hỏi để thỏa mãn mọi sự tò mò của con người. Chính sự tự do đấy đã giúp chúng ta khám phá ra những lý thuyết mới đầy bất ngờ trong Vật lý, Hóa học, Sinh học, Kinh tế, Máy tính và những ngành khoa học khác. Đây là lý do tại sao Toán học cần được coi trọng.

Nguồn tham khảo: GS. Nguyễn Trọng Toán

( trích bài PV gs Nguyễn Trọng Toán, Pennsylvania State University, Mỹ của VN express)